Kośminek
Dawna wieś, należąca do miasta. Obszar obejmujący tereny położone po prawej stronie ulicy Władysława Kunickiego i rzeki Czerniejówki, ograniczone od wschodu ulicą Droga Męczenników Majdanka, a od północy linią kolejową wiodącą do Chełma
Powstał w 2. połowie XIX wieku na gruntach wchodzących w skład Bronowic. Na jej terenie istniały jeszcze przed I wojną światową kopalnie kamienia budulcowego (tzw. wapienniki) i piece do wypalania wapna eksploatowane na potrzeby miejskie. Już w 1811 roku P. Baliński wystawił dla użytku publicznego łazienki, naprzeciwko łaźni miejskiej przy ulicy Bronowickiej, nad rzeką Czerniejówką. Miejsce to było chętnie odwiedzane przez mieszkańców, ze względu na świetną wodę źródlaną o właściwościach leczniczych.
W 1857 roku wapienniki wykupił Michał Kośmiński ze wspólnikiem Antonim Hemplem i Sewerynem Balickim. Wkrótce zamknęli kopalnię i na jej miejscu postanowili wybudować osadę, skupioną wokół młyna parowego i parku. Projekt, sporządzony przez inż. Feliksa Bieczyńskiego w roku 1858 obejmował budynki przemysłowe, domy dla robotników i urzędników oraz park miejski zlokalizowany na terenach dawnej fabryki maszyn rolniczych Mieczysława Wolskiego. Z powodu braku funduszy wybudowano w 1861 roku jedynie część przemysłową, tj. młyn parowy i magazyn, a w 1863 roku piekarnię parową, zamienioną w późniejszym okresie na gorzelnię. W 1877 roku bardzo blisko młyna Kośmińskiego poprowadzono linię Kolei Nadwiślańskiej, która stała się odtąd północno-zachodnią granicą Kośminka. Pod koniec XIX wieku zabudowania młyńskie nabył Jojne Hersz Zylber, który w 1901 roku zbudował nad Czerniejówką nową gorzelnię, zlikwidował młyn, a pozostałe obiekty zamienił na magazyny. Gorzelnia otrzymała nazwę „Rektyfikacja spirytusu Kośminek”. W 1923 roku, budynki za długi właściciela, zostały zajęte przez Bank Handlowy w Łodzi, a w 1933 roku Polski Monopol Tytoniowy. Po II wojnie światowej całość została przejęta przez Skarb Państwa. Budynki otrzymała Samopomoc Chłopska, użytkując je jako magazyny. Do naszych czasów zachowały się jedynie (częściowo przebudowane) dawny młyn parowy, dawna piekarnia oraz magazyn.
W 1908 roku powstała odlewnia wyrobów żeliwnych braci Fridman, a w 1909 roku uruchomiono fabrykę „Carbo-Lumen” produkującą igły do lamp elektrycznych. Działała tutaj również garbarnia Luchta i Rubinsztajna oraz suszarnia cykorii Frajtaga. Nowa Gorzelnia, należąca do bogatej rodziny Zylbertów wybudowana przy ulicy Mostowej (dzisiejsza Garbarska), działała od 1927 roku jako Fabryka Wódek i Likierów "Kośminek". W tym nowoczesnym i zelektryfikowanym zakładzie produkowano koszerną wódkę, tzw. pejsachówkę.
Ponadto w październiku roku 1927 firma Ulen rozpoczęła przy ulicy Długiej budowę pierwszej elektrowni w Lublinie. Prace zakończył Magistrat m. Lublina w dniu 11 listopada 1928 roku. Zakłady te przestały funkcjonować po II wojnie światowej. Działała jedynie elektrownia, poddana modernizacji w roku 1964. Prace w wyniku których została ona przekształcona w elektrociepłownię zakończono w listopadzie1968 roku. W dniu 1 marca 1993 roku zdecydowano o jej likwidacji, a w budynkach jakie pozostały mieszczą się biura.
Dzielnica otrzymała nazwę Kośminek, pochodzącą od Michała Kośmińskiego, właściciela tych terenów. Głównym traktem osiedla była ulica Długa. Dzielnica miała własny targ, wytworzyła też lokalną obyczajowość, a mieszkańców cechował zróżnicowany stopień zamożności. W październiku 1916 roku osada została włączona w granice miasta.
źródła:
Lublin. Przewodnik, Lublin 2014
Lublin. Przewodnik, Lublin, Lublin 2012
Irena Kowalczyk, Zwiedzamy Lublin przewodnik, Lublin 2011
Lublin. Historia dzielnic. W 700 rocznicę lokacji miasta, praca zbiorowa, Lublin 2017
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1890
