GŁUSKO – później Głusk
Abramowice i Głusk to najdalej na południowy wschód wysunięta część Lublina, Głusk leży w obrębie Płaskowyżu Świdnickiego
Abramowice i Głusk są oddzielone od siebie rzeką Czerniejówką. Jej obręb wytyczają: od północy ul. Głuska – ul. Szklarniana, od wschodu i południa granica miasta, a od zachodu Czerniejówka. Głusk ma powierzchnię 5,7 km², według danych z 30 czerwca 2018 roku był zamieszkały przez 2 145 osób.
Miasto zostało założone w 1688 roku przez Tomasza Kazimierza Głuskiego herbu Ciołek, z Drzewicy (zmarł około 1713 roku) – podstolego lubelskiego, lokowane przy dawnym trakcie z Lublina do Wysokiego, zwanym Lubelskim lub Skrzynieckim. Miasteczko posiadało radę miejską z dwoma burmistrzami (zmieniającymi się co pół roku) i czterema rajcami oraz ławę sądowniczą z wójtem i kilkoma ławnikami. W 1697 roku wójtem głuskim był Mikołaj Ostrowski, a burmistrzami Wojciech Małecki i Szymon Bednarz. W 1743 roku wymieniono pisarza miejskiego Józefa Latkowskiego i ławnika Andrzeja Lenarczyka.
Głuski uzyskał królewski przywilej, wystawiony 19 V 1689 roku w Warszawie, pozwalający na zorganizowanie dwóch targów tygodniowo (w poniedziałki i piątki) oraz 6 jarmarków rocznie: 6 stycznia (Trzech Królów), 4 marca (św. Kazimierza), czwartek w 40 dni p Wielkanocy (Wniebowstąpienia Pańskiego), 25 lipca (św. Jakuba Starszego), 8 września (Narodzenia NMP) i 11 listopada (św. Marcina).
Miejscowa społeczność żydowska (stanowiąca nawet 30% ogółu mieszkańców) zamieszkiwała Głusk od samego początku jego istnienia, od końca XVII stulecia posiadała synagogę i cmentarz. W 1765 roku były tu 64 rodziny żydowskie, a w rejestrze podatkowym z 1787 roku występowało 118 Żydów na 410 mieszkańców ogółem.
Tomasz Głuski, miał trzech synów, którzy zmarli młodo i bezpotomnie, cały więc majątek przeszedł w ręce córki Marianny, która wniosła go mężowi Felicjanowi Eleuteremu Gałęzowskiemu z Targowiska i Gałęzowa. Ten powiększył majątek zakupując w 1713 roku od Teodora Konstantego Orzechowskiego Bełżyce, a od sukcesorów Jana Franciszka Dymideckiego wieś Dominów oraz części w Ćmiłowie i Wilczopolu.
Głusk był samodzielnym miastem. Świadczy o tym historyczny układ urbanistyczny, składający się niegdyś z prostokątnego rynku, pośrodku którego na przełomie XVII i XVIII wieku wzniesiono ratusz. W 1869 roku Głusk utracił prawa miejskie. Od 1820 roku teren ten był własnością miasta, a następnie gminy, potem przeszedł w ręce prywatne. Wówczas rynek został podzielony na działki i zabudowany. Pozostał niewielki plac, który do II wojny światowej był miejscem cotygodniowych targów.
Istniejący budynek ratusza, wzniesiony w XVIII wieku stanowi jeden z nielicznych zachowanych na Lubelszczyźnie przykładów barokowej budowli użyteczności publicznej. Na tym terenie znajdują się również: budynek murowanej szkoły powszechnej z 1928 roku, domy drewniane z końca XIX wieku i murowane z początku XX wieku.
W 1995 roku odsłonięto pomnik na cmentarzu żydowskim, poświęcony pamięci rodziny Zajfsztajn i Żydów zamordowanych przez hitlerowców 19 kwietnia 1942 roku. Pomnik wykonano według projektu Stanisława Machnika.
Główną ulicą Głuska jest dawna ulica Lubelska, obecnie Głuska.
W 1989 roku Głusk został włączony w granice miasta Lublina.
źródła:
Lublin. Przewodnik, Lublin 2014
Lublin. Przewodnik, Lublin, Lublin 2012
Irena Kowalczyk, Zwiedzamy Lublin przewodnik, Lublin 2011
Lublin. Historia dzielnic. W 700 rocznicę lokacji miasta, praca zbiorowa, Lublin 2017
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1890
