GMACH DAWNEJ KOMISJI OBWODOWEJ, KOMORY CELNEJ, WAGARNI I SKŁADU
ul. 3-go Maja 4
W 1824 zakupiono na rzecz skarbu Państwa narożną działkę pomiędzy Krakowskim Przedmieściem oraz ulicami 3-go Maja i dzisiejszej ul. I Armii Wojska Polskiego, przeznaczając ją pod budowę gmachu Komisji Obwodu Lubelskiego. Dwa lata później rozpoczęto prace budowlane według projektu lubelskiego architekta Jana Stompfa w stylu neogotyckim. Plan przewidywał powstanie trzech budynków mających tworzyć symetryczny i spójny zespół. Na osi miał się znajdować budynek wagarni i skład, zaś po bokach siedziby Komory Celnej i Komisji Obwodowej. Budowa trwała trzy lata, jednak z nieznanych do dziś przyczyn nie zrealizowano całego zespołu. W rezultacie powstały tylko skrajne budynki od strony Krakowskiego Przedmieścia (Komora Celna) i od ul. I Armii Wojska Polskiego (Komisja Obwodowa). W 1912 wyburzono siedzibę komory, na jego miejscu wystawiając gmach Banku Państwowego z dekoracją architektoniczną w stylu rosyjskiego empire. Do dziś zachował się tylko budynek komisji, cofnięty w stosunku do późniejszej zabudowy ul. 3-go Maja.
Na planie prostokąta wzniesiono dwukondygnacyjny obiekt z wysoką attyką zwieńczoną sterczynami. Wejście znajduje się na osi głównej dziewięcioosiowej fasady od wschodu. Artykulację pionową elewacji stanowią prostokątne okna oraz lizeny na całej wysokości ścian. Otwory okienne drugiego piętra posiadają nadokienniki w postaci profilowanych łamanych opasek. Fasadę wieńczy mur attykowy oddzielony od dołu krenelażowym gzymsem, wypełniony ostrołukowo zakończonymi blendami zgrupowanymi po trzy. Analogicznie opracowano ściany boczne, z czego widoczna jest tylko pięcioosiowa elewacja od strony ul. I Armii Wojska Polskiego.
Obecnie budynek jest siedzibą Powiatowej Stacji Sanitarno–Epidemiologicznej. Cofnięty w głąb działki, oddzielony od ulicy ogrodzeniem i ukryty za drzewami rzadko zwraca uwagę przechodniów swoją brunatną, wymagającą remontu elewacją.
Bibliografia:
Żywicki J., Architektura neogotycka na Lubelszczyźnie, Lublin 1998
Album lubelski. Wędrówki po dawnym i współczesnym mieście, red. L. Dulik, W. Golec, Lublin 2009
